Patiëntenfederatie: Zelfzorg kan de druk op reguliere zorg verlichten

Uit onderzoek van Patiëntenfederatie Nederland onder bijna achtduizend leden van hun panel blijkt dat 87% van de mensen in de afgelopen twee jaar aan zelfzorg heeft gedaan. Bij mensen met een chronische aandoening is dat zelfs 90%. Zelfzorg is zorg waarbij de patiënt zelf probeert iets aan een klacht te doen, al dan niet met tussenkomst van een zorgverlener. Het gaat dan van slikken van paracetamol of andere medicijnen, tot meer bewegen of een andere leefstijl. Soms hebben mensen gezondheidsklachten waarmee ze niet (direct) naar een zorgverlener gaan. Mensen kiezen er dan bewust voor (nog) geen contact met een zorgverlener op te nemen. De Patientenfederatie concludeert dat dit kansen biedt, zeker in tijden waarin de zorg overbelast dreigt te raken. 

Zelfzorg

Uit dit onderzoek blijkt dat de drie meest genoemde redenen om aan zelfzorg te doen zijn: wil zo weinig mogelijk naar zorgverlener gaan, wil zo min mogelijk medicijnen gebruiken en wil meer regie over eigen leven/aandoening. De zelfzorg is vaak medicijngerelateerd: bij kortdurende klachten kopen mensen regelmatig een medicijn of middeltje of ze gebruiken iets dat al in huis is. Bij chronische klachten dienen mensen zelf hun medicijnen toe.

Rol van de zorgverlener

De zorgverlener speelt een belangrijke rol als mensen aan zelfzorg doen. Soms in positieve zin als de zorgverlener de zelfzorg geadviseerd heeft. Of als er een combinatie van zelfzorg en zorgverlener plaatsvindt voor een optimaal resultaat. Maar ook in negatieve zin omdat er weinig vertrouwen is in de zorgverlener of omdat de zorgverlener volgens hen geen oplossing biedt. Voor de laatste situatie komt de Patiëntenfederatie in het onderzoek met een aanbeveling voor zorgverleners. Zij kunnen zelfzorg actiever bevorderen en samen met de patiënt naar de optimale oplossing zoeken. Als patiënten op een juiste wijze zelfzorg kunnen toepassen, voldoet dat aan de eigen behoefte (van grote groepen). En kan de beschikbare capaciteit in de zorg ingezet worden voor diegene, bij wie zelfzorg geen of onvoldoende oplossing biedt. Verreweg het grootste deel van de deelnemers deed al voor de coronacrisis aan zelfzorg. Het is goed mogelijk dat de druk op het zorgsysteem verder toeneemt en dat zelfzorg daardoor nog meer in beeld komt, aldus de Patiëntenfederatie.

FTO-modules over zelfzorg

Neprofarm onderschrijft de bevindingen van de Patiëntenfederatie dat goede informatievoorziening cruciaal is voor het stimuleren van zelfzorg bij patiënten. Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) ontwikkelde daarom in opdracht van Neprofarm twee FTO-modules over zelfzorg voor het overleg tussen huisartsen en apothekers. De eerste twee modules gaan over zelfzorg bij griep en verkoudheid en hooikoorts en later volgen nog modules over dermatomycosen en lage rugpijn.
Lees meer over de zelfzorg modules voor het FTO voor zorgprofessionals op onze website.
Daar kan ook het zelfzorgadviesblok gratis aangevraagd worden, waarmee artsen hun patiënten een zelfzorgadvies op papier kunnen meegeven.