Laagdrempelige spoedzorg wordt soms te snel bezocht

Hoe voorkom je dat artsen ’s avonds en in het weekend overspoeld worden door patiënten die overdag niet de tijd nemen om naar de dokter te gaan? ‘Door zeer intensief met patiënten te communiceren’, aldus Christel van Vugt, programmamanager van InEen, de belangenbehartiger van de eerstelijnszorg. ‘Door bijvoorbeeld artikelen in de lokale kranten, informatieavonden bij consultatiebureaus en allerhande brochuremateriaal te verspreiden.’

Een beroep op de patiënt om zichzelf in acht te nemen, is in de eerstelijnszorg geen overbodige luxe. De patiënt die buiten de reguliere praktijktijden acuut zorg nodig heeft, gaat naar een van de 110 huisartsenposten in Nederland. Mensen zijn geneigd om hier veel te snel gebruik van te maken. Uit onderzoek van Nivel (2013) blijkt dat zes van de tien mensen die een beroep doet op spoedzorg, dat ten onrechte doet. Dit op een totaal van twee miljoen mensen die zich tot spoedeisende hulp wendt (huisartsenposten, eerste hulp).

Dat is een zware belasting voor huisartsen die ’s avonds, ’s nachts en in het weekend de huisartsenposten bemensen. Uit onderzoek van inkomensverzekeraar Movir (2012) blijkt dat ANW-diensten (avond, nacht, weekend) een bron van stress zijn voor huisartsen. Bijna de helft van de ondervraagde huisartsen ervaart stress door spoedzorg die vaak vanuit huisartsenposten wordt gegeven.

Om de belasting van de huisarts te verminderen, promoot InEen zelfmanagement van de patiënt. ‘Dat past in de trend van doelmatigheid in de zorg’, legt Van Vugt uit. ‘Leg de zorg daar waar die het best te organiseren is. En soms is dat bij de patiënt zelf. Die kan bijvoorbeeld prima zelf bloeddruk meten.’

‘We zorgen voor een eindeloze stroom van informatie richting de patiënt’, vervolgt Van Vugt. ‘We proberen de patiënt te informeren over de werkwijze van de huisartsenpost. Daarover overleggen we ook met patiënten- en consumentenorganisaties als de NCPF, Zorgbelang Nederland en de Consumentenbond. Die staan ook in contact met patiënten. We hopen dat ook zij inzien dat het belangrijk is om artsen te ontlasten door bijvoorbeeld een betere zelfzorg van patiënten.’

In de eerstelijnszorg wordt het steeds belangrijker om de patiënt te informeren over de eigen verantwoordelijkheid binnen de zorg. De Rijksoverheid wil een grotere rol voor de eerstelijnszorg om daarmee de tweedelijnszorg te ontlasten.